قبل از پرداختن به موضوع مزایا و معایب آموزش از راه دور، ابتدا لازم است تا ببینیم آموزش از راه دور چه معنایی دارد. آموزش از راه دور مفهومی است که در چند سال گذشته با محبوبیت قابل توجهی روبرو بوده است.
Table of Contents
آموزش از راه دور
آموزش از راه دور به روشی از یاددهی و یادگیری اشاره دارد که در آن، دانش‌آموزان و معلمان در یک مکان فیزیکی مشترک حضور ندارند. این نوع آموزش معمولاً با استفاده از تکنولوژی‌های ارتباطی مانند اینترنت، ویدیو کنفرانس، تلویزیون یا سایر وسایل ارتباط جمعی انجام می‌شود.
در آموزش از راه دور، مطالب درسی به شکل الکترونیکی و اغلب از طریق پلتفرم‌های آموزش آنلاین، وب‌سایت‌های تخصصی، یا حتی ایمیل به دانش‌آموزان ارسال می‌شود. دانش‌آموزان می‌توانند در زمان و مکان دلخواه خود به این مطالب دسترسی پیدا کنند و یادگیری خود را پیش ببرند.
این شیوه آموزشی این امکان را به افراد می‌دهد که بدون توجه به محدودیت‌های جغرافیایی و زمانی، به تحصیل بپردازند. همچنین، آموزش از راه دور گزینه‌ای مناسب برای کسانی است که به دلیل مشغله‌های کاری یا شرایط خاص، قادر به حضور در کلاس‌های درس حضوری نیستند. این روش، انعطاف‌پذیری بیشتری را در اختیار یادگیرندگان قرار می‌دهد و امکان دسترسی به منابع آموزشی متنوع و با کیفیت را فراهم می‌آورد.
شواهد موجود، حاکی از آنست که برنامه‌های آموزش از راه دور بسیار مفید هستند. این برنامه‌ها به خیل کثیری از دانش‌آموزان و دانشجویان کمک کرده‌اند تا آن‌ها بتوانند از دورترین و محروم‌ترین مناطق، در دوره‌های درسی و دانشگاهی شرکت کرده و پا به پای سایرین به اهداف علمی خودشان جامه عمل بپوشانند.
نرم‌افزار‌های جهانی آموزش از راه دور کدامند؟
نرم‌افزار‌های جهانی آموزش از راه دور، ابزارهایی هستند که در سطح بین‌المللی برای فراهم کردن امکانات آموزشی آنلاین استفاده می‌شوند. این نرم‌افزار‌ها به معلمان و دانش‌آموزان امکان می‌دهند تا در یک محیط مجازی با هم تعامل داشته باشند.
در حال حاضر نرم‌افزار‌هایی چون Newrow ، ZOOM ، ADOBE CONNECT، Schoology Learning ، LearnCube و… به هدف مساعدتر کردن فضا برای آموزش از راه دور روی کار آمده‌اند. تمامی این نرم‌افزار‌ها در بستر اینترنت کار می‌کنند؛ لذا می‌توان اینگونه تفسیر کرد که فضای مجازی و بستر آن، همه آن چیزی است که شرایط را برای این سبک از آموزش، مهیأتر ساخته است.
از معروف‌ترین نرم‌افزار‌های آموزش مجازی عبارت‌اند از:
- Zoom : پلتفرمی برای برگزاری کلاس‌های آنلاین، ویدیو کنفرانس‌ها و جلسات آموزشی.
- Google Classroom : ابزاری از گوگل که به معلمان اجازه می‌دهد تا کلاس‌های درسی ایجاد کنند، تکالیف را توزیع و جمع‌آوری کنند و با دانش‌آموزان به صورت آنلاین ارتباط برقرار کنند.
- lms : یک سیستم مدیریت یادگیری منبع باز که امکان ایجاد دوره‌های آنلاین را فراهم می‌آورد.
- Blackboard : پلتفرمی جامع برای یادگیری الکترونیکی که امکانات مختلفی مانند مدیریت دوره‌های درسی، برگزاری آزمون‌ها و بحث‌های آنلاین را ارائه می‌دهد.
- Microsoft Teams : ابزاری از مایکرؤسافت که علاوه بر برگزاری جلسات آنلاین، امکاناتی برای همکاری تیمی و مدیریت کلاس‌های درسی را فراهم می‌کند.
- Canvas : یک سیستم مدیریت یادگیری که امکاناتی مانند برگزاری دوره‌ها، ارزیابی‌ها و تعامل دانش‌آموزان را ارائه می‌دهد.
این نرم‌افزار‌ها به دلیل قابلیت‌های متنوع و کاربردی که دارند، در میان مؤسسات آموزشی و دانشگاه‌های سراسر جهان محبوبیت زیادی کسب کرده‌اند و نقش مهمی در توسعه و پیشرفت آموزش الکترونیکی دارند.
اما مانند هر برنامه آموزشی دیگری، آموزش از راه دور دارای مجموعه‌ای از مزایا و معایب است. از آنجا که این نوع آموزش می‌تواند برای عده‌ای مفید و برای عده دیگر پر از عیب باشد، لازم است تا ویژگی‌های مثبت و ویژگی‌های منفی آن را خوب شناخت.
مزایای آموزش از راه دور
انعطاف‌پذیری زمانی و مکانی
یکی از ویژگی‌های مثبت آموزش از راه دور، استفاده از کامپیوتر و اتصال آن به اینترنت است. در واقع شما کافی است تا این ابزار را در اختیار داشته باشید. بعد از آن می‌توانید در هر دوره‌ای که مدنظرتان است شرکت کرده و دوره‌های آموزشی را تکمیل نمایید. گفتنی است که معمولاً افراد شاغل در چنین کلاس‌هایی شرکت می‌کنند. این برنامه به افراد کمک می‌کند تا بتوانند بدون هیچ گونه تداخل با برنامه‌های شلوغ خود، آموزش‌ها را دنبال نمایند.
با وجود چنین مزیتی، فرد می‌تواند بعد از انجام کار، در تعطیلات آخر هفته و یا هر زمانی که مایل بود، درس بخواند. در چنین بستری معمولاً بسته‌های آموزشی همیشه در اختیار بوده و استفاده کردن از آن‌ها از انعطاف‌پذیری بیشتری برخوردار است؛ لذا فرد می‌تواند در حین کار، درس بخواند و به دانشی که مورد نیازش است، اضافه نماید.
لازم نیست تا مدام در رفت و آمد باشید!
در ادامه مقاله مزایا و معایب آموزش از راه دور، لازم است گفته شود که این سبک آموزشی به صورت آنلاین برگزار می‌شود. لذا دیگر نیاز نیست تا همیشه در رفت و آمد باشید. کافی است تا کامپیوتر را روشن کرده و سر کلاس حاضر شوید؛ این مورد، یکی از بهترین مزیت‌های شرکت در کلاس‌های آنلاین به حساب می‌آید. گفتنی است که اکثر مدارسی که برنامه‌های آموزش از راه دور ارائه می‌دهند، تمامی برنامه‌های خود را از طریق کنفرانس ویدیویی آنلاین به انجام می‌رسانند. شرکت در چنین دوره‌هایی بدین معناست که شما می‌توانید بر روی مبل یا کاناپه بنشینید و هم‌زمان درس بخوانید و از این سبک، لذت ببرید.
خرج کردن حداقل هزینه
پر واضح است که دوره‌های آنلاین از قیمت کمتری نسبت به دوره‌های حضوری برخوردار هستند. لذا با ثبت‌نام در کلاس‌های آنلاین دیگر لازم نیست تا پول زیادی خرج کنید. همچنین، از آنجا که این برنامه فرامرزی است، شما با شرکت در برنامه‌های آنلاین می‌توانید در کورس‌های تحصیلی که در کشور‌ها یا شهر‌های دیگر برگزار می‌شوند نیز شرکت کنید؛ با این حساب دیگر نیاز نیست تا برای اقامت در یک مکان دیگر، هزینه خوابگاه یا اجاره خانه پرداخت نمایید. حتماً می‌دانید که پرداخت هزینه اقامت، تا حد زیادی بار اقتصادی موضوع را افزایش می‌دهد؛ لذا صرفه‌جویی، بزرگ‌ترین مزیت شرکت در دوره‌های آنلاین به حساب می‌آید.
دسترسی به منابع گسترده
دانش‌آموزان می‌توانند از منابع آموزشی متنوع و جهانی استفاده کنند، که شامل کتاب‌های الکترونیکی، ویدئو‌های آموزشی و کلاس‌های آنلاین است.
تنوع در یادگیری
دانش‌آموزان می‌توانند از روش‌های یادگیری مختلف استفاده کنند و دروسی را انتخاب نمایند که بهترین پاسخگویی را به نیاز‌ها و علایق‌شان دارد.
توانایی خودآموزی
آموزش از راه دور تشویق به خودآموزی و مدیریت زمان می‌کند، که مهارت‌های مهمی برای زندگی حرفه‌ای و شخصی هستند.
تعاملات گسترده‌تر
امکان ارتباط با همکلاسی‌ها و اساتید از سراسر جهان وجود دارد، که می‌تواند به گسترش دیدگاه‌ها و فرصت‌های جدید یادگیری منجر شود.
معایب آموزش از راه دور
عدم تعامل اجتماعی
در قضیه آموزش فیزیکی یا آموزش حضوری، تعامل اجتماعی یک نکته مثبت محسوب می‌شود؛ چراکه انسان ذاتاً اجتماعی است و به حضور در جامعه نیاز دارد. نداشتن تعامل اجتماعی، از عیوب این سبک آموزش محسوب می‌شود. آموزش از راه دور، دانش‌آموز یا دانشجو را به یک فرد منزوی تبدیل می‌کند و این در حالی اتفاق می‌افتد که متخصصین حوزه آموزش معتقد هستند که تعامل، نقش مؤثری بر افزایش پتانسیل یادگیری دارد. اگر چه مدافعین آموزش مجازی مُصِر هستند که دانش‌آموزان از طریق ویدیو کنفرانس، می‌توانند حلقه مفقود شده معاشرت را جبران نمایند؛ اما مخالفین همچنان بر آن هستند که هیچ نوع معاشرتی نمی‌تواند، جای خالی معاشرت فیزیکی را پُر کند.
مشکلات فنی و دسترسی به اینترنت
دسترسی نامناسب یا محدود به اینترنت و مشکلات فنی می‌تواند مانعی برای یادگیری مؤثر باشد.
خودانگیزشی و مدیریت زمان
دانش‌آموزان باید درجه بالایی از خودانگیزشی و مهارت‌های مدیریت زمان داشته باشند تا بتوانند به طور مؤثر در محیط آموزشی آنلاین یاد بگیرند.
کمبود تجربه عملی و آزمایشگاهی
برخی دروس، به ویژه در رشته‌های علوم و مهندسی، نیازمند تجربه‌های عملی و کار در آزمایشگاه هستند که در محیط آنلاین قابل ارائه نیستند.
احساس انزوا
دانش‌آموزان ممکن است احساس تنهایی یا جدایی از جامعه دانشگاهی کنند که می‌تواند بر سلامت روانی و انگیزه آن‌ها تأثیر بگذارد.
محدودیت در شبکه‌سازی و فرصت‌های حرفه‌ای
فرصت‌های شبکه‌سازی و تعاملات حرفه‌ای در محیط‌های آموزش حضوری بیشتر است، و دانش‌آموزان ممکن است در آموزش از راه دور این فرصت‌ها را از دست بدهند.
حواس پرتی
در راستای مقاله مزایا و معایب آموزش از راه دور، باید گفت که حواس پرتی یکی از مهمترین معایبی است که به عنوان نکته منفی در زمینه آموزش مجازی مد نظر قرار می‌گیرد. عدم تعامل مستقیم با مدرس، به احتمال زیاد حواس پرتی را به همراه خواهد داشت. با وجود چنین عیبی به نظر می‌رسد که این دوره، تنها مناسب افرادی باشد که خود انگیزه هستند و با جدیت، اهداف علمی خود را دنبال می‌نمایند. از این رو، آموزش مجازی نمی‌تواند برای دانش‌آموزانی که کار‌های خود را به تعویق می‌اندازند و یا قادر به رعایت نظم شخصی نیستند، گزینه خوبی در نظر گرفته شود.
نیاز به تجهیزات
در این روش، آموزش از طریق اینترنت رد و بدل می‌شود؛ لذا دانش‌آموزان باید بتوانند با تجهیزات پیچیده‌ای چون تبلت، موبایل، کامپیوتر و وبکم کار کنند. این سبک آموزش وابستگی زیادی به فناوری داشته و یک عیب بزرگ برای یادگیری محسوب می‌شود. فکرش را بکنید در صورت بروز هرگونه نقص (چه نرم‌افزاری و چه سخت‌افزاری)، جلسه کلاس متوقف شده و این موضوع روند یادگیری را مختل خواهد کرد. همچنین وابستگی به تجهیزات کامپیوتری، کار را برای دانش‌آموزانی که چنین وسایلی را در اختیار ندارند، مشکل می‌کند.
ویژگی‌های مهم یک موسسه آموزش از راه دور
- پلتفرم آنلاین قابل دسترسی و کاربرپسند : موسسه باید یک پلتفرم آنلاین داشته باشد که کاربران به راحتی بتوانند از آن استفاده کنند و به منابع آموزشی دسترسی پیدا کنند.
- محتوای آموزشی باکیفیت : مواد درسی و محتوای آموزشی باید به‌روز، جامع و متناسب با نیازهای یادگیری دانش‌آموزان باشد
- امکانات تعاملی: ارائه ابزارهایی برای تعامل میان دانش‌آموزان و اساتید، مانند انجمن‌های بحث، جلسات وبینار و تالارهای گفتگو.
- پشتیبانی فنی و آموزشی: ارائه پشتیبانی فنی برای حل مشکلات فنی و همچنین پشتیبانی آموزشی برای راهنمایی دانش‌آموزان.
- ارزیابی و بازخورد منظم: فراهم کردن سیستم‌های ارزیابی مانند آزمون‌ها و پروژه‌ها برای اندازه‌گیری پیشرفت دانش‌آموزان و ارائه بازخورد مناسب.
- گواهینامه‌ها و مدارک معتبر: ارائه گواهینامه‌ها یا مدارکی که در بازار کار و جامعه علمی شناخته شده و معتبر باشند.
- انعطاف‌پذیری در برنامه‌های درسی: ارائه برنامه‌های درسی انعطاف‌پذیر که به دانش‌آموزان امکان می‌دهد با توجه به زمان‌بندی و نیازهای خود دروس را پیگیری کنند.
- تنوع در دوره‌ها و برنامه‌های آموزشی: ارائه تنوع گسترده‌ای از دوره‌ها و برنامه‌های آموزشی که پوشش دهنده حوزه‌های مختلف علمی و عملی باشد.
خدمات مجموعه سمایاد
با تمام این تواصیف و تشریح مزایا و معایب آموزش از راه دور، به نظر می‌رسد که در نهایت این خود ما هستیم که شیوه آموزش را تعیین می‌کنیم. برای کسب اطلاعات بیشتر راجع به دوره‌های آموزشی می‌توانید با وب سایت سمایاد در ارتباط باشید. گفتنی است سامانه‌های مدیریت آموزش و یادگیری (سمایاد) شامل سامانه LMS ثمین، ماژول‌های تکمیلی آن و همینطور بستر کلاس مجازی است که همگی زیر مجموعه گروه آموزشی ثمین و شرکت ثمین تراشه هستند.
افکارتان را باما در میان بگذارید