نرم افزار آموزشی: آنچه باید بدانید

نرم افزار آموزشی امروزه با هدف اصلی آموزش و به هدف ایجاد برنامه ی یادگیری خود آموز تولید می شود. استفاده از کامپیوتر و نرم افزار های رایانه ای در امر آموزش به اوایل دهه 40 میلادی بر می‌گردد، یعنی زمانی که محققان آمریکایی از رایانه های آنالوگ برای تولید داده های شبیه سازی شده برای ساخت برنامه ی شبیه ساز پرواز استفاده می کردند.

امروزه، و البته با در نظر گرفتن پاندمی کرونا، نرم افزارهای آموزشی در حد و قواره ی یک مدرسه کامل ظاهر شده اند، چرا که توانسته اند همه وظایف مرتبط با آموزش را یکجا انجام دهند. در حال حاضر نرم افزار آموزشی حتی می تواند امکان دسترسی والدین برای مشاهده پیشرفت فرزندان شان را در کلاس فراهم کند.

سازمان ها و مراکز تولید نرم افزار آموزشی، چه آنلاین و چه آفلاین، به صورت تصاعدی در حال شکل گرفتن هستند. نرم افزار های آموزشی فضای تعاملی و تجربی بسیار خوبی را در اختیار دانشجویان و مدرسان قرار می دهند. مزایای بی شماری را می توان برای این سیستم آموزشی برشمرد که شاید مهمتر از همه مقرون به صرفه بودن این نرم افزار ها است. با هزینه و انرژی کمتر نرم افزار آموزشی می توان اطلاعات و داده های مربوط به امور آموزشی و تحصیلی را به صورت سازمان یافته مدیریت کرد.

مزایای نرم افزار آموزشی

نرم افزار آموزشی محتوای چند رسانه ای را ادغام می کند و سطح تعامل بالایی را برای کاربران فراهم می کند. این دو ویژگی نرم افزار آموزشی را از شیوه های سنتی آموزش متمایز می کند. محتوای چند رسانه ای مانند ویدئو، عکس و صدا به دانش آموزان و دانشجویان کمک می کند تا بتوانند موضوعی را با تمام جنبه های علمی و حتی آموزشی فرا درسی ببینند و یاد بگیرند.

برای مثال، وقتی دانشجویان بخواهند تاریخ را مطالعه کنند، می توانند فیلم ها یا سایر محتوای آنلاین مربوط به آن پدیده ی تاریخی را نیز مشاهده کنند. علاوه بر این ها، نرم افزار آموزشی آنلاین به نفع معلمان نیز هست چرا که امکان می دهد با دانش آموزان ارتباط بهتری را برقرار کنند و البته کمک می کند تا دانش آموزان به یک درس علاقمندی بیشتری پیدا کنند. سرانجام، این امر باعث می شود تا محیط یادگیری مولد، ارتقا داده شده و آموزش به صورت پویا دنبال شود.

امروزه، نرم افزار آموزشی به عنوان بخشی از سیستم آموزش، ابزار جدایی ناپذیر سیستم تعلیم و تربیت شده است. پیاده سازی این سیستم آموزشی در کلاس درس باعث بهبود عملکرد دانشجو، دانش آموز و معلمان شده است. تعداد زیادی نرم افزار آموزشی در موضوعات مختلف در بازار موجود است. با این حال، هنوز هم شرکت های نرم افزاری آموزشی در حال ارتقا و ایجاد برنامه های جدید آموزشی برای فراگیران و معلمان هستند.

انواع نرم افزار آموزشی

• سیستم تألیف. (Authoring System)

این نرم افزار به معلمان کمک می کند تا نرم افزار آموزشی شخصی خود را بسازند. معلمان با سیستم تالیف می توانند فلش کارتهای الکترونیکی برای آموزش مفاهیم خاص به کودکان را خودشان بسازند. علاوه بر این، معلمان قادرند محتوای چند رسانه ای مانند درس، مرور مطالب و برنامه ی خود آموز بسازند. حتی می توان گزینه های وب را نیز در نظر داشت، زیرا سیستم های تألیف تحت وب به معلمان در ساخت محتوای چند رسانه ای کمک شایانی می کنند.

• نرم افزار گرافیکی. (Graphic Software)

دانش آموزان و دانشجویان می توانند از نرم افزارهای گرافیکی برای ضبط ویدئو، صداگذاری، ایجاد و تغییر تصاویر موجود در خود برنامه یا تصاویر آنلاین موجود در اینترنت استفاده کنند. نرم افزارهای گرافیکی برای ارائه محتوای درسی آنلاین بسیار مفید هستند.

• نرم افزار مرجع. (Reference Software)

معلمان و اساتید دانشگاه می توانند از نرم افزارهای مرجع در پروژه های تحقیقاتی استفاده کنند. نرم افزار مرجع به دانشجویان امکان دسترسی به اصطلاح نامه، دایره المعارف، اطلس و فرهنگ لغت را می دهد.

• نشر دسکتاپ. (Desktop Publishing)

از نرم افزار نشر دسکتاپ برای طراحی و ایجاد خبرنامه، جزوه و بروشور استفاده می شود. معلمان می توانند با استفاده از این نرم افزار دانش آموزان و والدین را در مورد فعالیت ها یا رویداد هایی که در مدرسه وجود دارد، آگاه کنند. یادگیری و استفاده از نرم افزار نشر دسکتاپ برای فارغ التحصیلان یکی از مهارت های ضروری است. از همین رو است که مراکز آموزشی اکنون به فراگیران، نحوه استفاده از مجموعه هایی مانند Adobe Create Suite و Microsoft Office را آموزش می دهند.

• نرم افزار خودآموز. (Tutorial Software)

معلمان از طریق نرم افزار خودآموز می توانند دروس جدیدی را به صورت آفلاین تدریس کنند و به فراگیران بستری را بدهند که از طریق آن بتوانند درس را در مدت زمانی که خودشان تعیین میکنند یاد بگیرند. نرم افزار خودآموز شامل ارائه اطلاعات جدید به فراگیران برای یادگیری، دادن وقت برای تمرین و ارزیابی عملکرد آنها است.

• بازی های آموزشی. (Educational Games)

شرکت های نرم افزاری آموزش و بازی را با هم ترکیب کرده اند. این نوع نرم افزار برای آموزش کودکان خردسال بسیار سودمند است زیرا انگیزه آنها را برای یادگیری بالا می برد.

• شبیه سازی. (Simulations)

نرم افزار شبیه سازی به معلمان اجازه می دهد تا از طریق تجربه مجازی به دانش آموزان آموزش دهند. به عنوان مثال، فراگیران می توانند با استفاده از این نرم افزار تجربه پرواز با هواپیما را بدست آورند.

• نرم افزار تعلیم و تمرین. (Drill And Practice Software)

معلمان می توانند برای تقویت مجموعه مهارتهای فعلی فراگیران از نرم افزار تعلیم و تمرین استفاده کنند. این نرم افزار برای مرحله آماده سازی آزمون و امتحان بسیار مفید است.

• نرم افزار حل مسئله ریاضی. (Math Problem Solving Software)

این نرم افزار به معلمان ریاضی این امکان را می دهد تا مهارت های حل مسئله را برای فراگیران تقویت کنند. علاوه بر این، معلمان علوم می توانند از این نرم افزار برای انجام آزمایش های علمی استفاده کنند.

•  نرم افزار آموزش استثنایی (Special Needs Software)

نرم افزار آموزش استثنایی پلتفرم ویژه ای است که برای پاسخگویی به نیازهای کودکان و دانش آموزان و دانشجویان استثنایی تهیه شده است. در این سیستم آموزشی که با نرم افزار آموزش استثنایی ترکیب شده، نیازهای ویژه فراگیران برای یادگیری مؤثر فراهم شده است. به عنوان مثال از قابلیت های این نرم افزار آموزشی می توان به سیستم ترکیب کننده ی صدا برای گفتار، رایانه هایی که متن را با صدای بلند می خوانند و نرم افزار محتوای چند رسانه ای با تکیه بر اختلالات یادگیری اشاره کرد.